فناوری تصفیه پساب بدون مایع یا Zero Liquid Discharge (ZLD) یک روش نوآورانه در صنعت تصفیه پساب است که هیچ گونه پسابی وارد محیط زیست نمی‌شود و تمامی پساب به آب قابل استفاده و مواد جامد تبدیل می‌گردد. این فناوری با کاهش حداکثری پساب خروجی از واحدهای صنعتی و بازگشت آب برای استفاده مجدد، به حفاظت از محیط زیست کمک می‌کند. فرآیند ZLD شامل مراحل تبخیر پساب و جامدسازی محلول غلیظ باقی‌مانده است و با استفاده از فناوری‌های پیش‌تغلیظ نظیر اسمز معکوس، الکترودیالیز و فیلتراسیون، مصرف انرژی و حذف مواد مزاحم به حداقل می‌رسد. این فناوری برای صنایع بزرگی مانند صنعت برق، نفت و گاز، مواد شیمیایی، پتروشیمی و معدن که حجم زیادی پساب تولید می‌کنند، بسیار کاربردی است و در مناطقی که با کمبود آب مواجه هستند، مزایای اقتصادی قابل توجهی دارد.
از مزایای این روش می‌توان به جلوگیری از تخلیه پساب حاوی مواد مضر به محیط زیست، استخراج آب شیرین از پساب و بازگشت آن به سیستم اولیه، استخراج املاح و مواد معدنی مفید از پساب، و کاهش حجم پسماند نهایی و هزینه‌های مدیریت آن اشاره کرد. با این حال، چالش‌هایی مانند هزینه عملیاتی بالا، خوردگی تجهیزات، اهمیت ایمنی فرآیند به دلیل دمای بالا، و وابستگی زیاد فرآیند به مشخصات فیزیکی و شیمیایی پساب وجود دارد.
با توجه به کمبود آب در برخی مناطق و پیشبینی خشکسالیهای آینده و همچنین لزوم توجه به محیط زیست، فناوری سامانه تصفیه پساب بدون مایع میتواند چالشهای کم‌آبی را برطرف کند. به طوری که این فناوری میتواند نزدیک به 95 درصد از پساب را بازیابی کند و برای مصرف مجدد به عنوان آب تمیز به واحد برگشت داده شود. قابل ذکر است که حجم آب مصرفی و پساب تولیدی پتروشیمی‌ها، پالایشگاه‌ها و دیگر مراکز صنعتی بسیار قابل توجه بوده و کاهش مصرف آب در این مراکز بسیار حائز اهمیت خواهد بود به طوری که در آینده نزدیک، در بسیاری از مراکز صنعتی از فناوری‌های با مصرف آب کمتر بهره برداری خواهد شد. همچنین در صورتی که مراکز صنعتی، آب مورد نیاز خود را خریداری و پساب خود را دفع نمایند، استفاده از این فناوری باعث کاهش قابل توجه هزینه خرید آب، دفع و حمل و نقل پساب و همچنین کاهش فضای مورد نیاز برای دفع پساب خواهد شد.
